Muzyka world od A do Z – Jorge Ben Jor
Jest druga połowa 2014 r. Na ekrany kin we Francji oraz w innych krajach Europy wchodzi „Samba”, nowe dzieło tandemu reżyserskiego Olivier Nakache i Éric Toledano, czyli panów od superprzeboju filmowego „Niedotykalni”. W jednej ze scen bohaterowie tańczą do piosenki „Take It Easy My Brother Charles”, której jedynie refren jest śpiewany po angielsku. I tu zdziwienie wielu kinomanów.
W jakim języku jest ta piosenka i kto ją wykonuje? Zagadka szybko została rozwiązana, bo i piosenkarz nie wypadł sroce spod ogona, część osób skojarzyła utwór i artystę.
A artysta to Brazylijczyk, Jorge Duilio Lima Menezes, znany lepiej jako Jorge Ben, Jorge Ben Jor lub Jorge Benjor (w zależności, o który etap jego przebogatej kariery chodzi).
Co ciekawe, wyżej wspomniany utwór pochodził z płyty „Jorge Ben” z 1969 r., ale nie był to największy przebój tego albumu. Tu palmę pierwszeństwa zdecydowanie dzierży kawałek „País Tropical”, kojarzony wszakże obecnie bardziej z innymi wykonawcami brazylijskimi, zespołem Trio Mocotó, Wilsonem Simonalem, a zwłaszcza wielką Ivete Sangalo. Bo Jorge Ben Jor to prawdziwy twórca hitów.
Wystarczy podać jeden, ale jakże charakterystyczny dla całej muzyki brazylijskiej tytuł – „Mas, Que Nada!” („Ale to nic!”). Och, któż nie wykonywał tej piosenki! W Brazylii rzecz jasna Sérgio Mendes, znany biały król bossa novy oraz była żona piłkarza Garrinchy, Elza Soares. Poza Brazylią m.in. Dizzy Gillespie, Ella Fitzgerald czy Al Jarreau, że o nieco słabszej wersji rapowej grupy Black Eyed Peas nie wspomnę. Utwór stworzył osiemnastoletni (sic!) wówczas Jorge Ben Jor (wtedy jeszcze Jorge Ben), choć niektórzy za pierwowzór piosenki uważają nagranie „Nanã Imborô” autorstwa Afrobrazylijczyka, José Pratesa,
z 1958 r.
Kolejnym wielkim przebojem, który wyszedł spod ręki Benjora jest utwór „Taj Mahal” pochodzący z wydanego w 1976 r. albumu „África Brasil”, (płyta ta wg. pisma „Rolling Stone” zalicza się do 100 Najlepszych Płyt Brazylijskich Wszech Czasów). Znany szkocki piosenkarz poprockowy, Rod Stewart, na melodii z „Taj Mahal” oparł swój wielki przebój „Da Ya Think I’m Sexy?”. Natomiast 26 lat później Brazylijka mieszkająca w Paryżu, Salomé de Bahia, nagrała własną wersję przeboju, powtarzając klubowy sukces hitu „Outro Lugar”.
Przez 52 lata swej kariery muzycznej Jorge Ben Jor, carioca (rodowity mieszkaniec Rio de Janeiro), syn Afrobrazylijczyków (jego matka miała nawet korzenie etiopskie, stąd pseudonim „Ben”) wydał blisko 40 longplayów, nagrał masę przebojów, w Brazylii ma status gwiazdy pokroju Stevie Wondera. Szkoda tylko, że Europa poznaje Benjora przypadkiem, np. przy okazji piosenki puszczonej w jednym z filmów.
Na końcu wpisu zamieszczam utwór, od którego zacząłem, „Take It Easy My Brother Charles”. Być może od tej piosenki dla niektórych czytelników zacznie się przygoda z samba funkiem czy szerzej z MPB (Música Popular Brasileira).
Jorge Ben Jor
Znany także jako: Jorge Ben, Jorge Benjor.
Prawdziwe nazwisko: Jorge Duilio Lima Menezes.
Ur. 22.03.1945 r. – Rio de Janeiro, Brazylia.
Wybrane płyty: „Jorge Ben” (1969), „A Tábua de Esmeralda” (1974), „Solta o Pavão” (1975), „Gil e Jorge” z Gilberto Gilem (1975), „África Brasil” (1976).
Ważniejsze utwory: „Mas, Que Nada” (1963), „País Tropical” (1969), „Take it Easy my Brother Charles” (1969), „Zumbi” (1974), „Taj Mahal” (1976).
Strona internetowa: www.jorgebenjor.com.br
